Od 1 stycznia 2017 roku, wraz z nowelizacją ustawy o VAT (Dziennik Ustaw 2016 Poz. 2024) weszły w życie przepisy zaostrzające sankcje i mechanizmy kontrolne; te zmiany VAT mają ograniczyć wyłudzenia VAT.
Kaucja gwarancyjna
Podatnicy, którzy będą ubiegać się o wpis do wykazu podmiotów dokonujących dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy VAT (tzw. towarów wrażliwych) jak i podatnicy już wpisani do tego wykazu, będą zobowiązani do upoważnienia banku lub SKOK do informowania organów podatkowych i organów kontroli skarbowej o wszystkich transakcjach dokonywanych na tym rachunku. Ponadto, dla dostawców paliw przy uiszczaniu kaucji gwarancyjnej (do zwolnienia z odpowiedzialności solidarnej z nabywcą) wprowadzono dodatkowy warunek posiadania odpowiedniej koncesji.
Poszerzono zakres solidarnej odpowiedzialności podatkowej nabywcy za zobowiązania podatkowe dostawcy poprzez objęcie nią transakcji, których przedmiotem są wybrane towary z kategorii elektroniki, jak np. dyski twarde (HDD) i pamięci półprzewodnikowe (SSD) a także inne grupy produktów, np. folia typu stretch.
Solidarna odpowiedzialność pełnomocnika
Pełnomocnik rejestrujący firmę będzie odpowiadać wraz z zarejestrowanym podatnikiem za zaległości podatkowe w okresie 6 miesięcy od dnia rejestracji VAT (art.117c Ustawy) o ile powstanie zaległości podatkowych będzie się wiązało z uczestnictwem podmiotu dokonującego sprzedaży w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Odpowiedzialność pełnomocnika nie może przekroczyć 500.000 zł.
Sankcje za nierzetelne rozliczanie podatku VAT
Zgodnie z art. 112 b ustawy o VAT naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej na podatnika który w deklaracji podatkowej zawyży odliczenie podatku od dokonanych zakupów (podatek naliczony) lub zaniży podatek od dokonanej sprzedaży (podatek należny) nałoży karę w wysokości 30%
- kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego,
- kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub
- różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe.
Sankcja ta zostanie zastosowana również wobec podatnika, który nie złoży deklaracji podatkowej oraz nie wpłaci kwoty zobowiązania podatkowego.
Art 112 c wprowadza dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 100% w części dotyczącej podatku naliczonego, gdy zawyżona kwota odliczenia wynika z tzw pustych faktur, czyli faktur które:
- zostały wystawione przez podmiot nieistniejący,
- stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności,
- podają kwoty niezgodne z rzeczywistością
- potwierdzają czynności sprzeczne z przepisami, bądź mające na celu ich obejście lub ukrycie rzeczywistego zdarzenia gospodarczego (art. 58 i 83 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny)
Wykreślenie z rejestru VAT
Urząd skarbowy otrzymał do ręki potężny instrument walki z nieuczciwymi praktykami, otóż wg ust.9 Ustawy Naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatnika z rejestru VAT bez konieczności zawiadamiania o tym podatnika, jeżeli:
- podatnik nie istnieje,
- nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem (mimo podjętych udokumentowanych prób),
- dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym okażą się niezgodne z prawdą,
- podatnik albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej.
W myśl ust. 9a Ustawy z rejestru VAT będą także wykreśleni podatnicy, którzy:
- zawiesili działalność gospodarczą (na co najmniej sześć kolejnych miesięcy),
- nie złożyli deklaracji VAT lub złożyli deklaracje zerowe (za sześć kolejnych miesięcy lub dwa kolejne kwartały),
- wystawili faktury lub faktury korygujące na transakcje, do których nie doszło.
oraz – na co zwracamy szczególną uwagę - wiedzieli lub mieli uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że
dostawcy lub nabywcy biorący udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie tego samego towaru lub usługi uczestniczą w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej.
Zmiany VAT wymagają wzmożonej uwagi gdyż wykreślenie z rejestru VAT, w gruncie rzeczy najważniejszego rejestru dla firmy, niesie ze sobą bardzo poważne konsekwencje – wykreślenie jest w świetle prawa czynnością materialno-techniczną, w związku z tym urząd skarbowy nie wydaje decyzji administracyjnej w tej sprawie. W efekcie wykreślony podatnik VAT nie może odwołać się od decyzji urzędu. Jedynym wyjściem jest wówczas ponowne zarejestrowanie.
Skutkiem wykreślenie z rejestru VAT jest utrata prawa do odliczania podatku VAT od faktur zakupowych przez wykreślonego podatnika, a jeżeli wykreślony z rejestru VAT podatnik wystawi fakturę sprzedaży z VAT-em, to nabywca tych usług lub towarów nie ma prawa do odliczenia tego podatku w deklaracji VAT.
Jak zatem uniknąć wpadki przyjęcia faktury od nierzetelnego, wykreślonego z rejestru VAT podatnika? Trzeba sprawdzać swoich kontrahentów. Ministerstwo Finansów uruchomiło serwis internetowy, w którym na podstawie NIP-u można sprawdzić, czy dany podmiot jest czynnym podatnikiem VAT.
Wg „Rzeczpospolitej” od początku stycznia wykreślono z rejestru VAT już 5088 podatników z czego ponad 200 zostało usuniętych za podanie nieprawdziwych danych lub nie stawiło się na wezwanie Urzędu skarbowego. Dlatego tak ważna jest kwestia terminowego odbioru korespondencji i szybkiej reakcji na wezwania skarbówki.